Gargoyles - Gargoils - Alving Langdon Coburn - Current 93

Δεν θυμάμαι πότε ήταν η πρώτη φορά που είδα Gargoyle.

Η αλήθεια είναι ότι, θα πρέπει κανείς να είναι έξω από καθεδρικό ναό, ή σε κάποιο νεκροταφείο, κλπ

και να σηκώσει το κεφάλι του για να δει καποιο (και αυτό δεν είναι απόλυτο). Αλλά και πάλι εάν είναι ανυποψίαστος, πώς θα μπορούσε να κατανοήσει μία φιγούρα σαν αυτή !  Πόσο μάλλον ότι αυτή η φιγούρα έχει και όνομα : "Gargoyle" !

Το βέβαιο είναι πως θυμάμαι,  την υπέροχη σειρά animation με το όνομα, πιο άλλο?  "Gargoyles"

όταν κάποια φτερωτά όντα με δαιμονική μορφή βγαίνουν μέσα στην νυχτα το 994 μ.χ. για να βοηθήσουν τους φρουρούς ενός κάστρου στην Σκωτία που δεχόταν επίθεση από τους Βίκινγκς, ενώ κατά την διάρκεια της ημέρας μετατρέπονταν σε πέτρα. 

Έπειτα από χίλια χρόνια απελευθερώνονται από ένα ξόρκι που τους είχε κοιμήσει για χίλια χρόνια. Το 1994, την ίδια  χρονιά δηλαδή που κυκλοφορεί η σειρά, βρίσκονται στην Νέα Υόρκη ... !

Αποσπάσματα από την σειρά, μπορεί να βρει κανείς στο youtube

Όπως και να έχει, τα "Gargoyles" δεν θα μπορούσαν να μην βρεθούν στην σφαίρα των  αγαπημένων μου θεμάτων, για διάφορους λόγους, αλλά περισσότερο από όλα, λόγω  της μορφής τους και της εποχής που χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο, τον μεσαίωνα !

Λίγα λόγια για όποιον θέλει να κατανοήσει το νόημα αυτών των τρομακτικών όντων - στοιχειωμάτων, ή κατά τη περίπτωση ...

"Gargoyles"

Η γαλλική λέξη "Gargouille" προέρχεται από τα λατινικά και σημαίνει "λαιμός". Οι λατινικές λέξες Gurgulio και Gula όπως και άλλες, έχουν τη κοινή ρίζα Gar η οποία αντιπροσώπευε τον ήχο του ύδατος, του παφλασμού, του υγρού που βρίσκεται σε κίνηση, που ρέει. Στα Ισπανικά η λέξη "garganta" είναι λαιμός  και "gárgola" το άγαλμα.

Στην Αίγυπτο αυτά τα μικρά αγάλματα χρησιμοποιούνταν για τον καθαρισμό των ιερών σκαφών, από τα οποία περνούσε το ακάθαρτο νερό για να χυθεί έξω. Στους Ελληνικούς Ναούς περνούσε το νερό μέσα από στόματα μαρμάρινων λιονταριών.

Κάποιοι λένε πως τα Gargoyles - Gargoils ήταν τόσο αποκρουστικά για να τρομάζουν τον απλό λαό και να τον ωθούν υπό την προστασία της εκκλησίας αλλά επίσης για να προστατεύουν από τα κακά πνεύματα. Κάπως έτσι προφανώς γεννήθηκε και ένας μύθος, αυτός του αγίου Romain τον 7ο αι. όταν έγινε Επίσκοπος της Rouen και θέλησε να πολεμήσει ένα δράκο ονόματι Gargouille. Ο δράκος είχε μακρύ λαιμό, φτερά και αντί για ανάσα έβγαζε φωτιά. Ο Romain μετά από μεγάλη μάχη το νίκησε αλλά δεν μπορούσε να καταστρέψει το κεφάλι του λόγω της πύρινης ανάσας και έτσι το τοποθέτησε στους τοίχους του καθεδρικού ναού και με αυτό τον τρόπο ξόρκισε το κακό.

Υπάρχει και ο μύθος ο οποίος θέλει τον Επίσκοπο να καίει ζωντανό τον δράκο, με την βοήθεια κάποιου φυλακισμένου και την υπόσχεση πως θα τον απελευθερώσει σε περίπτωση επιτυχίας. Και έτσι έγινε έπειτα και από τη συγκατάθεση του βασιλιά Dagobert.  Τον 11ο αι. τα λείψανα των νικητών και του τέρατος τοποθετήθηκαν στον καθεδρικό ναό της Rouen και εώς το έτος 1790 ανανέωναν κάθε χρόνο το προνόμιο της απελευθέρωσης κάποιου φυλακισμένου και καταδικασμένου σε θάνατο.

Πολλοί καθεδρικοί ναοί περιέλαβαν Gargoyles με τα διασημότερα του είδους να βρίσκονται στο Notre Dame de Paris. Ο όρος αυτός (Gargoyles) περιλαμβάνει όλους τους τύπους και μορφές, από εκείνα που απεικονίζουν μοναχούς εώς απεικονίσεις άγριων ζώων ακόμη και κάποια με χιουμοριστικά χαρακτηριστικά τα οποία χρησιμεύουν ως διακοσμητικά στοιχεία σε κήπους. Χρησιμοποίηθηκαν ως διακοσμητικά σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη και το Σικάγο τον 19ο αι. Τα βρίσκουμε σε ναούς, σε εκκλησίες και σε κτίρια.

Παρακάτω κάποιες φωτογραφίες από Gargoyles του φωτογράφου Alvin Langdon Coburn που έζησε αρχές του 20ου αι. (11 Ιουνίου 1882-23 Νοεμβρίου 1966) και  είναι από τις καλύτερες που έχω βρει !


  

"Μετά το τέλος των φωτογραφιών υπάρχει αναφορά για τα είδη και τί συμβολίζει το καθένα.."

Δυο Λόγια για τον Φωτογράφο:   Alvin Langdon Coburn,

Γεννήθηκε το 1882 και πέθανε το 1966. Υπήρξε ένας από τους πρώτους μεγάλους φωτογράφους του 20ου αι. και υπήρξε το βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη του Αμερικάνικου "Πικτοριαλιασμού" (από το Pictorialism), ένα καλλιτεχνικό κίνημα το οποίο άλλαξε τον τρόπο που έβλεπε ο κόσμος την φωτογραφία μέχρι τότε και από μία απλή καταγραφή πραγματικότητας ή μία απλή απεικόνιση δηλαδή, έγινε μία μορφή τέχνης η οποία μπορούσε πλέον να συγκριθεί με την ζωγραφική.
Ο Alvin Langdon Coburn έδωσε έμφαση πρώτος στην οπτική δυναμική των αυξημένων απόψεων και αργότερα έκανε μερικές από τις πρώτες εντελώς αφηρημένες φωτογραφίες .

Current 93

Όταν αναφέρομαι σε αυτό το θέμα, η σκέψη μου δεν μπορεί να μην περάσει από το άλμπουμ των Current 93 με το ritualistic, industrial ύφος τους στο Dogs Blood Rising που κυκλοφόρησε το 1984 από την L.A.Y.L.A.H. ANTIRECORDS  και φυσικά στο εξώφυλλο του άλμπουμ με την φωτογραφία ενός Gargoyle στην Παναγία των Παρισίων - Notre Dame, το οποίο με είχε εντυπωσιάσει πάρα πολύ όταν το είχα  δει / ακούσει πρώτη φορά αλλά και όποτε το κοιτάζω!

Και εδώ ολόκληρο το άλμπουμ σε playlist

Dogs Blood Rising

Παρακάτω υπάρχει αναφορά με τα είδη και τα σύμβολα που απεικονίζουν και έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.


Το Λιοντάρι συμβόλιζε τον ήλιο και ήταν μακράν το δημοφιλέστερο από τα μη ευρωπαϊκά ζώα που χρησιμοποιήθηκε από κατασκευαστές καθεδρικών ναών την εποχή του μεσαίωνα όμως το χρησιμοποίησαν σαν σύμβολο της υπεροψίας για να αποφεύγεται από τον κόσμο, εφόσον η υπεροψία ήταν ένα από τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα.



Το σκυλί είχε διττό συμβολισμό, εκείνο του πιστού και έξυπνου φύλακα και εκείνου της ακόρεστης πείνας όπου θα μπορούσε να διαπράξει το αμάρτημα της απληστίας. Έτσι από τη μία το χρησιμοποιούσαν ως φύλακα και προστάτη και από την άλλη σαν πλάσμα του διαβόλου. 


Από την άλλη ο λύκος αν και συνδεόταν με την απληστία, εντούτοις το θεωρούσαν σεβάσμιο ζώο και το συνέδεαν με την συνεργασία, δίνοντας δηλαδή κάποιου είδους προστασίας και δύναμης στους ιερείς και προστάτες των ανθρώπων από τον διάβολο. 



Οι αετοί υπήρξαν προστάτες κτιρίων,  ιδιαίτερα εξαιτίας του μύθου ότι ήταν ένα από εκείνα τα είδη ζώων που μπορούσαν να καταστρέψουν τον δράκο, το μυθικό φτερωτό ερπετό. Ήταν αξιοσέβαστα πουλιά λόγω της οξείας όρασής τους και κάποιων ακόμη μυθικών ιδιοτήτων που τους απέδιδαν όπως εκείνες του Φοίνικα, ότι μπορούσαν δηλαδή να αυτο θεραπευτούν κοιτώντας κατευθείαν τον ήλιο, το αρχαίο σύμβολο της θεότητας.



Το φίδι συμβολίζει το φθόνο, επίσης ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, καθώς ήταν η αιτία της πτώσης του ανθρώπου από τον Παράδεισο και το προπατορικό αμάρτημα. Επίσης αντιπροσωπεύει την πάλη μεταξύ καλού και κακού. Το βλέπουμε ως επί το πλείστον να απεικονίζεται με κάποιο είδος φτερών και βρίσκεται σε όλους σχεδόν τους καθεδρικούς ναούς της Ευρώπης.


Η κατσίκα, επίσης είχε διττή συμβολική αξία. Από τη μία λόγω της ικανότητάς της να βρίσκει τροφή σε απότομες πλαγιές την καθυστούσε κάπως συμπαθητικό ζώο, εφόσον επιβίωνε μέσα από δυσκολίες, όπως δηλαδή πίστευαν και οι Χριστιανοί για τους ευατούς τους. Από την άλλη, ήταν το σύμβολο του πόθου, ένα ακόμη από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα και γι αυτό συνδεόταν με τον Σατανά.

Ο πίθηκος συχνά συνδεόταν με την ανοησία αλλά και με την τεμπελιά και την πονηριά (το ακριβώς αντίθετο από αυτό που πίστευαν οι Κινέζοι)


Η χίμαιρα λέγεται πως γεννιέται όταν διαφορετικά σώματα ενώνονται για να κάνουν ένα νέο ζωντανό πλάσμα, όπως μία γοργόνα, ένα γρύπα, ένα κένταυρο. Στο καθεδρικό ναό του Μιλάνου βρίσκονται χίμαιρες που ενώθηκαν με ανθρώπους (στοχαστές) οι οποίοι υποτίμησαν τη δύναμη του διαβόλου και έτσι έγιναν ένα με το κακό διαπράττωντας έγκλημα ενάντια στην ίδια τη φύση

Η απεικόνιση του ανθρώπου σαν Gargoyle είναι επίσης κάτι που συναντάται και συμβολίζει την αιώνια επαγρύπνιση απέναντι στο κακό, στον διάβολο, επίσης την καταδίκη του ανθρώπου να ζει με τα δεινά του



Το παραπάνω άρθρο, εκτός από τον πρόλογο, και κάποιες φωτογραφίες που έχω προσθέσει, είναι από μεταφορά από παλιότερο blog μου που ειχα δημοσιεύσει το 2013, σε αυτό που είναι το μόνο που χρησιμοποιώ πλέον.

Το Κράμπους - Περιοδικό Φανταστική Λογοτεχνία (17ο Τεύχος, Δεκέμβριος 2015)

Άρθρο που έγραψα για το "Κράμπους" στη στήλη που φέρει τον τίτλο "Les Ombres", στο 
17ο τεύχος του περιοδικού Φανταστική Λογοτεχνία που κυκλοφόρησε το Δεκέμβριο του 2015.
Το περιοδικό κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή 2 φορές τον χρόνο και αργότερα 
ανεβαίνει στο διαδίκτυο και σε ηλεκτρονική μορφή 
Διανέμεται δωρεάν

Αναζητήστε το νέο τεύχος στο κέντρο των Αθηνών

Βιβλιοπωλεία:

Πολιτεία, Ασκληπιού 1-3 (στις εισόδους για το υπόγειο και για το ισόγειο στο τμήμα λογοτεχνίας)

Solaris, Μπόταση 6

Comicon, Σόλωνος 128

Comicstrip, Σόλωνος 125

Tilt, Ασκληπιού 37

Δισκοπωλεία:

No Remorse, Γαμβέτα 4

Metal Era, Εμμανουήλ Μπενάκη 22

Bowel of Noise, Θεμιστοκλέους 25

Le Disque Noir, Θεμιστοκλέους 29

 

Beltaine και οι Ιερές Φωτιές - Περιοδικό Φανταστική Λογοτεχνία (14ο Τεύχος, 2014 Μάιος)

Ένα άρθρο που έγραψα για το "Beltaine" στη στήλη που φέρει τον τίτλο "Les Ombres", στο 14ο τεύχος του περιοδικού Φανταστική Λογοτεχνία που κυκλοφόρησε το Μάιο του 2014.
Το περιοδικό κυκλοφορεί σε έντυπη μορφή 2 φορές τον χρόνο και αργότερα ανεβαίνει στο διαδίκτυο και σε ηλεκτρονική μορφή.
Σημεία διανομής θα βρείτε στο τέλος αυτής της ανάρτησης.

Διαβάστε το άρθρο εδώ:

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

       

                                      

   Link του Τεύχους Νο 14 του Περιοδικού "Φανταστική Λογοτεχνία"

                             



Διανέμεται δωρεάν στα παρακάτω σημεία:

Κέντρο Αθηνών
Βιβλιοπωλεία:
- Πολιτεία, Ασκληπιού 1-3 (υπόγειο και ισόγειο τμήμα λογοτεχνίας)
- Solaris, Μπόταση 6
- Cube, Λέκκα 23-25 εντός στοάς, (Σύνταγμα)
- Comicon, Σόλωνος 128
- Comicstrip, Σόλωνος 125
- Tilt, Ασκληπιού 37
Δισκοπωλεία:
- No Remorse, Γαμβέτα 4
- Metal Era, Εμμανουήλ Μπενάκη 22

Krampus - Krampusse - Κράμπους

 Κράμπους,

Μια σκοτεινή φιγούρα εμφανίζεται κοντά στα Χριστούγεννα, μέσα στο μήνα Δεκέμβριο, στο τέλος του χρόνου και συνοδεύει τον Σάντα, όχι όμως εκείνον που ονομάζεται Άγιος Βασίλειος όπως ίσως θα περιμέναμε συνηθισμένοι στην Αμερικάνικη έκδοση αλλά εκείνον που λέγεται Άγιος Νικόλαος.

Ο Άγιος Νικόλαος είναι μία χριστιανική μορφή, πιο συγκεκριμένα ήταν ο Επίσκοπος των Μύρων και βοηθούσε τους άπορους και τους φτωχούς με τα φιλανθρωπικά του έργα. Έτσι έγινε προστάτης των παιδιών, των φτωχών και των ναυτικών και μέσα από τους πολυάριθμους θρύλους σχετικά με τις φιλανθρωπίες του αυτές, πιθανόν προήρθε η λειτουργία του αυτή ως κομιστής δώρων.

Παραδοσιακά, ο Saint Nick όπως τον φωνάζουν χαϊδευτικά, μοιράζει δώρα στα παιδιά για να τα ανταμείψει για τους τρόπους τους. Τα κακά παιδιά όμως μία άλλη μοίρα δείχνει να τα περιμένει...

Ο Κράμπους είναι μία δαιμονική φιγούρα, κάτι μεταξύ ανθρώπου και θηρίου και εμφανίζεται στις 5 Δεκεμβρίου για να προειδοποιήσει ή και να τιμωρήσει ακόμα, τα άτακτα παιδιά. Κάποιες φορές παρουσιάζεται μέσα σε κουρέλια, με κέρατα και μαυρισμένο πρόσωπο, άλλες με κερασφόρες μάσκες, προβιές και κουδούνες, κραδαίνοντας μία δέσμη από κλαδιά και φύλλα που χρησιμοποιεί σαν μαστίγιο για να τιμωρήσει τα παιδιά και όχι μόνο. Η μορφή του Κράμπους αλλά και η συμπεριφορά του και το όνομά του σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο εμφανίζεται και στον μύθο που τον ακολουθεί.

Για παράδειγμα:

“Krampus”, στην Κροατία, τη νύχτα του Αγίου Νικολάου που είναι στις 6 Δεκεμβρίου, την επόμενη δηλαδή από την ημέρα του Κράμπους, η διαβολική του φιγούρα είναι φορτωμένη με αλυσίδες και επισκέπτεται τα σπίτια των άτακτων παιδιών για να πάρει πίσω τα δώρα που τους άφησε ο Άγιος Νικόλαος.

“Krampusz”, στην Ουγγαρία, εμφανίζεται ένα μικρό ξωτικό, κάτι σαν “imp” (καλικάντζαρος), έχει κόκκινη γλώσσα, ουρά, κέρατα, είναι ντυμένο με μαύρα ρούχα και κουβαλάει στη πλάτη του ένα καλάθι γεμάτο με “virgacs”, δηλαδή κλαδιά δεμένα σε μικρές δέσμες μεταξύ τους, στα οποία η δέση τους βρίσκεται μόνο απο τη μία πλευρά, κάτι σαν μικρό μαστίγιο θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Έτσι το Krampusz αφήνει από μία δέσμη σε αυτά που ήταν ζωηρά και άτακτα παιδιά.

“Krampusse”, στην Αυστρία, ή τουλάχιστον σε κάποια σημεία της Αυστρίας, ο θρύλος λέει πως τη μορφή του παίρνουν παιδιά φτωχών ανθρώπων φορώντας κουρέλια, μάσκες και περιπλανώνται στους δρόμους κουνώντας επιδεικτικά αλυσίδες που σέρνουν πίσω τους για να δημιουργήσουν πανικό και φόβο στα άλλα παιδιά. Άλλοι μύθοι λένε πως δίνει άσχημα δώρα, όπως άνθρακα ή τα απαγάγει με ένα τσουβάλι για να τα φάει αργότερα.

“Knecht Ruprecht”, η λέξη Knecht σημαίνει υπηρέτης ενώ το Ruprecht θεωρείται ένα σκοτεινό πλάσμα με κουρελιασμένη ρόμπα και ένα μεγάλο σάκο στην πλάτη του στον οποίο, ο θρύλος λέει πως τοποθετεί τα κακά παιδιά και τα παίρνει μακρυά. Ο όρος Ruprecht χρησιμοποίεται ακόμη στην Γερμανία με κάποια δόση απειλητικού τόνου στα ζωηρά παιδιά από τους γονείς τους λέγοντας: “Περιμένετε μέχρι να έρθει το Ruprecht”. Εκτός από τη Γερμανία, το συναντάμε και σε άλλα μέρη, όπως την Αυστρία ενώ σύμφωνα και με άλλους μύθους το Knecht Ruprecht έγινε ο υπηρέτης του Αγίου Νικολάου και δίνει ξυλιές στα παιδιά που δεν υπακούουν και φυσικά συνεχίζει να βάζει μεσα στο σάκο του τα πολύ κακά παιδιά. Το Ruprecht μπαίνει μέσα στα σπίτια απο τις καμινάδες και γι αυτό έχει καπνισμένο πρόσωπο.

“Cert”, στη Σλοβακία και τη Τσέχικη Δημοκρατία υπάρχει η φιγούρα Cert αν και η εξέλιξή της σε αυτή προήρθε από άλλη δαιμονική μορφή με το όνομα “Chort” από διαφορετική παράδοση και όχι απο τη περιοχή των Άλπεων, εντούτοις έχει σχεδόν πανομοιότυπη εμφάνιση.

Τα ονόματα και τα έθιμα που σχετίζονται με τη δαιμονική μορφή που λέγεται Κράμπους και την παράδοση αυτή είναι πολυάριθμα, παρακάτω μερικά ακόμα ονόματα: 

Το “Klaubauf” χρησιμοποιείται σε όλη την Αυστρία ενώ τα “Bartl” ή “Bartel” , “Niglobartl” και “Wubartl” χρησιμοποιούνται στο νότιο τμήμα της χώρας . Σαν “Krampus”, “Pelzebock” και “Pelznickel” τα βρίσκουμε στη νότια Γερμανία και σαν “Gumphinckel” στη Σιλεσία ενώ όπως προείπα στην Ουγγαρία το συναντάμε με το όνομα “Krampusz”, επίσης σαν “Schmutzli” απαντάτε στην Ελβετία σαν ένας κακός Σάντα και σαν “Zwarte Piet” ή αλλιώς “Black Pete ” εμφανίζεται στην Ολλανδία, δίπλα στον Άγιο Νικόλαο με μαύρο πρόσωπο και αναγεννησιακά ρούχα.

Η ιστορία του φαίνεται να ταξιδεύει πίσω στη νορβηγική μυθολογία σαν γιος της Hel, την Θεά του βασίλειου του πάγου και των νεκρών.

Μοιράζεται κάποια χαρακτηριστικά από τον φαύνο και τους σάτυρους της ελληνικής μυθολογίας, λόγω της μορφής του που μοιάζει με κατσίκα με διπλή οπλή και κέρατα, γιατί και οι τρεις φιγούρες παραπέμπουν σε κάτι δαιμονικό ή στον ίδιο τον διάβολο όπως τον γνωρίσαμε μέσα από την χριστιανική θρησκεία, και σίγουρα λόγω της ερωτικής χροιάς της γιορτής αυτή τη νύχτα, τη νύχτα του Κράμπους “Krampusnacht”.

Στις περιοχές των Άλπεων αναπαριστάτε σαν το δαιμονικό πλάσμα “incubus” τρομάζοντας παιδιά και γυναίκες με τις αλυσίδες που σέρνουν πίσω τους (πρόκειται για ομάδα πάνω απο 10 άτομα με στολές Κράμπους και πιθανά και άλλων δαιμονίων που συμμετέχουν πάντοτε στο φεστιβαλ), ενώ συχνά παίζουν με τις νεαρές γυναίκες χτυπώντας τες με ένα μαστίγιο ή ραβδί απο σημύδα, ερωτοτροπώντας μαζί τους, έχοντας το κοστούμι ως πρόσχημα. Μάλιστα η λέξη “incubus” προέρχεται απο τη λατινική λέξη “incubo” και σε πολλούς πολιτισμούς είναι ένας αρσενικός δαίμονας που εμφανίζεται στα όνειρα των γυναικών, ενώ υπάρχει και αντίστοιχα η θηλυκή έκδοση που ονομάζεται “Succubus”. Για εκατοντάδες χρόνια αυτή η γιορτή είχε κάτι το ερωτικό, μία σεξουαλική απόχρωση αλλά ενεργά προσπαθούν να αποθαρρύνουν τη πτυχή αυτή στη φύση της γιορτής σήμερα. Η πρώιμη Καθολική Εκκλησία αποθάρρυνε αυτές τις γιορτές και κατά την περίοδο του Μεσαίωνα η Ιερά Εξέταση τις απογόρευσε.

Το Χειμερινό ηλιοστάσιο παλιότερα φαίνεται πως εμπεριείχε κάτι πραγματικά χαοτικό, εφόσον οι δυνάμεις της φύσης ήταν πολύ πιο έντονες αυτη την εποχή, και δεν συσχετιζόταν με τον απόλυτα καλοσυνάτο, και πάντοτε χαρούμενο και γελαστό Άγιο Βασίλη με τα ΧΟ ΧΟ ΧΟ.. Οι Ρωμαίοι για παράδειγμα 200 χρόνια π.χ. γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, την ίδια εποχή, σε μια ξέφρενη γιορτή και εκτός από θυσίες, ερωτοτροπίες και οινοποσίες κάνανε ανταλλαγές δώρων και αντιστροφή ρόλων μεταξύ ιδιοκτητών και δούλων.

Λέγεται πως το έθιμο του Κράμπους δεν σχετίζεται με τα πνεύματα του χειμώνα και την καθοδήγηση των ανθρώπων στην εποχή της άνοιξης αλλά με την καλή ανατροφή και συμπεριφορά των ανθρώπων. Πιθανά μία πτυχή της γιορτής να είναι έτσι σαν αναφορά στο “Wild Hunt” του θεού “Wotan” της Σκανδιναβικής μυθολογίας ή “Odin” όπως τον φωνάζουν οι Γερμανοί. Ο μύθος λέει πως ο θεός επάνω στο λευκό του άλογο, συνοδεύεται από δύο μαύρα κοράκια τα “Huginn” και “Muninn” τα οποία ήταν οι βοηθοί του που πετούσαν για να ακούσουν μέσα από τις καμινάδες των σπιτιών ή μιας τρύπας που υπήρχε στην οροφή τους για να πουν έπειτα στον θεό και κύριό τους “Wotan” για τις συμπεριφορές των θνητών.

Η φιγούρα του Κράμπους όμως για κάποιους δεν είναι τυχαία αλλά πιστεύετε πως η λειτουργία της είναι να απογορεύσει και να απομακρύνει τα κακά φαντάσματα και πνεύματα του χειμώνα και ταυτόχρονα να βοηθήσει τους ανθρώπους που αγωνίζονται ενάντια στους φόβους τους.

Άλλοτε παρουσιάζεται σαν κόκκινος διάβολος, με κόκκινη γλώσσα που κρέμεται έξω από το στόμα, άλλοτε σαν ένα τεράστιο τριχωτό τέρας όπως το “Old Bearded” ή το “Wild Man”.

Σε κάποια περιοχή σε ένα νοτιοδυτικό τμήμα των Άλπεων στη Βαυβαρία που λέγεται “Oberstdorf”, παραμένει ζωντανή η παράδοση του “Wilde Mann” ή “Wild Man” και η φιγούρα του μοιάζει με αυτή του Κράμπους, εκτός απο τα κέρατα, με κουδούνια στους γοφούς και σκουριασμένες αλυσίδες που σέρνουν και τρομάζουν μικρούς και μεγάλους ενώ εδώ λειτουργεί χωρίς να είναι ο βοηθός του Αγίου Νικολάου. Βλέπε και : “Klausentreiben”.

Το Κράμπους εμφανίζεται σε κοπάδι των δέκα ή και περισσότερων ατόμων. Μοιάζουν διαβολικές φιγούρες, ιδιαίτερα για τα κέρατα και τις μάσκες που φορούν οι οποίες είναι γνωστές με το όνομα “Larven” και δείχνουν την καλλιτεχνική επιδεξιότητα του χαράκτη που σκαλίζει τη μάσκα. Μία σωστή μάσκα πρέπει να έχει μεγάλα κέρατα ενώ ως επί το πλείστον ο χαράκτης χρησιμοποιεί κέρατα κατσίκας ή δέρμα. Στα μοντέρνα κοστούμια Κράμπους, οι μάσκες αποτελούνται από “Larven” ξύλινες μάσκες, δέρμα από πρόβατα και κέρατα. Η κατασκευή τους είναι χειροποίητη και πολλές φορές φτάνουν και τα 30 κιλά καθώς κάποιες από αυτές μοιάζουν με αρχέτυπα ζώων όπως αρκούδα, λύκος, αετός. Επίσης φοράνε κουδούνες που δένουν στους γοφούς τους για να γίνονται αντιληπτοί με τον θόρυβο που δημιουργούν πολύ πριν ακόμα γίνει αισθητή η παρουσία τους. Κάποια από τα παραπάνω αντικείμενα που φορούν, καθώς και το τρίχωμα προβάτου που έχουν ως πανωφόρι θεωρούνται οικογενειακά κειμήλια. Επίσης φέρουν μαστίγια από φύλλα και κλαδιά σημύδας ή αποξηραμένη ουρά αγελάδας ή αλόγου και μαστιγώνουν τους περαστικούς τη νύχτα αυτή, “Krampusnacht” στο run του Κράμπους που λέγεται “Krampuslauf”. Στις κοινότητες ανταγωνίζονται μεταξύς τους στα δρώμενα του Κράμπους και διοργανώνουν μεγάλες συναντήσεις από διαφορετικές κοινότητες σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης και όχι μόνο , όπως έγινε μία μεγάλη συνάντηση από 150 Κράμπους το έτος 2011 από τρεις χώρες των Άλπεων με σημείο συνάντησης τη Σλοβενία. Το Κράμπους κατά τη διάρκεια του “Krampuslauf” δηλαδή του run, καταδιώκει κάποιες φορές γυναίκες τις οποίες πολλές φορές σηκώνει και τοποθετεί στους ώμους του για να μαστιγώσει μέχρι οι μηροί και οι κνήμες να γίνουν μπλε και όπως φαίνεται υπάρχουν πολλές μαρτυρίες γι αυτό.

Η δημοτικότητα του Κράμπους έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια και συνεχώς αυξάνεται. Βέβαια η δημοτικότητά του αυτή πιθανά να σχετίζεται και με την μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ που εμπλέκεται με το έθιμο αλλά φαίνεται πως το πολύ κρύο του χειμώνα και προφανώς η ίδια η φύση του Κράμπους τον καθιστά ως τον απόλυτα διψασμένο δαίμονα.

Το έθιμο έχει βρει οπαδούς και στην Αμερική που συμμετέχουν σε παρελάσεις και εκθέσεις που δημιουργούνται στις περιοχές τους, αυτή την εποχή, με θέμα το έθιμο του Κράμπους. Για παράδειγμα στο Los Angeles ετοιμάζεται φέτος (2013) το “Krampusfest” και συμμετέχουν πολλοί καλλιτέχνες, ζωγράφοι, μουσικοί, κ.α. Ανάμεσά τους, ίσως ο “υπαίτιος” κατά κάποιο τρόπο, αυτής της αφύπνισης “Tim Burton” εξαιτίας της ταινίας του “Nightmare Before Christmas”. Δεν ξέρουμε τί θα βρούμε να έχει φτιαξει με τα χεράκια του αυτή τη φορά αλλά σίγουρα θα είναι κάτι που θα θέλουμε πολύ να το δούμε.

Όμως και οι γυναίκες παίρνουν μέρος σε αυτή τη γιορτή ντυμένες είτε σαν μάγισσες είτε σαν την Σκανδιναβική θεά της γονιμότητας “Frau Perchta” και χορεύουν γύρω στη πόλη. Όπως και άλλοι ντυμένοι ως δαιμονικά στοιχεία συναντιούνται μαζί με το run και τα κέρατα του Κράμπους με αναμένους πυρσούς στο χέρι όπως γίνεται στο “Salzburgh” της Αυστρίας, τριγυρνώντας σε κεντρικά σημεία της περιοχής.

Κατά τη μακρά περίοδο του χειμώνα οι άνθρωποι πίστευαν πως έκαναν την εμφάνισή τους φαντάσματα και δαιμόνια και η βαθιά πίστη τους στη “Perchten” υπήρξε δεδομένη και σε πολλές περιοχές διαδεδομένη. Πιθανά οι πεποιθήσεις του κόσμου να οφείλεται στις γερμανικές παραδόσεις που βασίζονταν σε μία γυναικεία θεότητα με το όνομα “Frau Perchta”, μία δαιμονική δημιουργός, μισή θεά και μισή άνθρωπος, και κάνει την εμφάνισή της στο τέλος του παλαιού και αρχές του νέου έτους.

Πιθανά η “Frau Perchta”είναι μία πτυχή της θεάς “Freyja” ωστόσο στη βόρεια Γερμανία ταυτιζόταν με την “Frau Holda”, μία καλοπροαίρετη θεότητα που δίδαξε την οικιακή τέχνη στους ανθρώπους αλλά καθόλου αδύναμη αφού την ακολουθούσαν ο στρατός φαντασμάτων του θεού “Wotan”.

Η “Frau Perchta” είχε διάφορες μορφές και ρόλους όπως το έθιμο που λέγεται “Schiachperchten”, δηλαδή σαν άσχημη Perchta που διώχνει τους δαίμονες και τα φαντάσματα και το αντίστοιχο έθιμο “Schönperchten” δηλαδή την όμορφη Perchta όπου είναι η αρμόδια για να φέρει τύχη και πλούτο στους ανθρώπους. Η ουρά της Perchten ειναι σύμβολό της και χρησιμοποιείται για τιμωρία.

Το όνομά της προέρχεται από μία αρχαία γερμανική λέξη που σημαίνει “φωτεινό” ή “ένδοξο” και φημίζεται για την διπλή της φύση, ως βίαιη και ταυτόχρονα παρθενική.

Τον 16ο αι νέοι άνδρες πίσω από τρομαχτικές μάσκες πήγαιναν έξω από τα σπίτια για να διώξουν τα κακά πνεύματα αλλά κατά τον 17ο αι. και 18ο αι. η Καθολική Εκκλησία απαγόρευσε όποια σχέση με το run του Perchten ή “Perchtenlauf” με μικρή επιτυχία όμως. Τον 19ο αι. έγινε και πάλι δημοφιλής και η πομπή με το πανδαιμόνιο της Perchten πέρασε μέσα από τα χωριά

Η Perchta είναι το θηλυκό του Κράμπους και συχνά θα τον συνοδεύσει στο κυνήγι του με τα άτακτα παιδιά. Συνδέεται ιδιαίτερα με τα Θεοφάνεια στις 5 και 6 Ιανουαρίου και ονομάζεται “Perchtentag” δηλαδή “Φωτεινό” ή ημέρα της Perchta και είναι η θεά που αγωνίστηκε μαζί με τους ανθρώπους για την επιστροφή της άνοιξης. Το “Perchtenlauf” δηλαδή το run της Perchten γίνεται με τις ίδιες μάσκες.

Η ιδέα του Κράμπους δεν άρεσε στην Αυστριακή κυβέρνηση και έτσι θέλησε να την πολεμήσει κατά τη διάρκεια της ναζιστικής περιόδου και το 1953 όπως αναφέρει το περιοδικό “Time” έιγινε μία εκστρατεία όπου η κυβέρνηση διένειμε απομιμήσεις καρτών (καρτ ποστάλ) “postcards” έχοντας ως κεντρικό πρόσωπο τον Κράμπους και από κάτω μία δήλωση: “Ο Κράμπους είναι ένας κακός άνθρωπος” ή “Krampus is a bad man” και δεν είναι η μοναδική φορά που οι κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να απαγορεύσουν, είδατε όμως με τί αποτέλεσμα? Η πληθώρα των καρτών με ευχές που στέλνει ο Κράμπους είναι τεράστια.

Τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον γύρω από τις παραδόσεις και τον παγανισμό και αυτό έχει φανεί και μέσα στη μουσική γενικότερα αλλά και ειδικότερα έχουν υπάρξει δουλειές συγκροτημάτων που σχετίστηκαν ή σχετίζονται με τα έθιμα και τις παραδόσεις της Perchta και του Krampus μουσικά και θεματικά όπως οι “Belborn” το 2005 με τη κυκλοφορία ενός 7'' με το όνομα “Perchta” με τέσσερα τραγούδια.

Από την άλλη οι “Sturmpercht” θεματολογικά και ηχητικά/μουσικά, όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει και από το δεύτερο συνθετικό του ονόματός τους, σχετίζονται άμεσα με τις παρδόσεις αυτές αλλά και σε πολλά εξώφυλλά τους παρουσιάζουν αντίστοιχο θέμα. Στις συναυλίες τους εμφανίζονται πίσω από τον κόσμο, ντυμένοι με μάσκες, κέρατα και προβιές και διασχίζουν τον κόσμο δημιουργώντας κλίμα έντασης και δέους κάνοντας θορύβους με κουδούνες και κροτάλια κατευθυνόμενοι στη σκηνή όπου αφαιρούν τις μάσκες, αλλά όχι όμως και τα κοστούμια και αρχίζουν τη μουσική.

Για κάποιους όμως είναι ακριβώς αυτό, η στιγμή που θα αδράξουν την ευκαιρία γιατί βλέπουν την ιδέα να τρομάξουν, όχι τα παιδιά και τις γυναίκες όμως αυτή τη φορά, αλλά τις κυβερνήσεις, μέσω της παγανιστικής αναρχίας που προκαλείται λόγω της φύσης αυτού του φεστιβάλ, με δημιουργικούς όμως τρόπους και σκοπούς και να δείξουν πως δεν είναι σκλάβοι όσο και αν το θέλουν αυτό αυτοί που κυβερνούν τους τόπους. Και έτσι καλωσορίζουν τον Κράμπους με τη σειρά τους

Σαν μέρα ή μάλλον νύχτα του Κράμπους "Krampusnacht",  θεωρείται η παραμονή του Αγίου Νικολάου στις 5 Δεκεμβρίου αλλά η εμφάνισή του και γενικότερα επίδρασή του συνεχίζει και  μέσα στις επόμενες μέρες

Παρακάτω δύο βιντεάκια από το youtube που έχω ξεχωρίσει για διαφορετικούς λόγους το καθένα

1. Πρόκειται για μια συγκέντρωση που έλαβε χώρα στο κέντρο του Μονάχου της Γερμανίας το 2012 και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον λόγω της συμμετοχής διάφορων κοινοτήτων από την Αυστρία το Νότιο Τιρόλο και τη Βαυαρία το 2012 και μπορεί να δει κάποιος μεγαλή ποικιλία απο κοστούμια που σχετίζονται με την παράδοση και τα έθιμα της κάθε περιοχής.

Krampuslauf Perchten München 2012 @ Christkindlmarkt Fussgängerzone

2. Το δεύτερο βίντεο είναι ένα Krampuslauf, που έχει τη μορφή παρέλασης, ίσως η πιο ωραία που έχω δει. Πραγματοποιήθηκε στη πόλη Graz της Αυστρίας το 2010, όπως μπορεί κάποιος να συμπεράνει απο τον τίτλο του βίντεο, μέσα σε μία εορταστική, όμορφη αλλά σκοτεινή ατμόσφαιρα, ενώ έπεφτε χιόνι!!!

Krampuslauf Graz 2010